مقاله سری چهارم: کوفیان و منتظران ظهور (4) ...
وقتی ویژگیهای کوفیان زمان حسین (ع) برای ما بسیار آشنا و ملموس است...!
پیش از این به ساختار جمعیتی مردم کوفه، اصالت پول برای کوفیان، و انگیزه های نامه نگاری ایشان به امام حسین (ع) اشاره شد. در این گفتار بر آنیم تا عبرتهایی که از سیره و رفتار مردم کوفه میتوان گرفت را مورد بررسی قرار دهیم.
عدم داشتن حافظه سیاسی
مردم کوفه حافظه سیاسی مناسبی نداشتند و از اتفاقات درس نمیگرفتند. امام و ولی در یک جامعه الهی، وظیفه راهنمایی، روشنگری و تربیت سیاسی و بصیرتی جامعه را برعهده دارد.
امام حسن (ع) با علم به این نکته و شناختی که از مردم داشتند، با معاویه صلحنامه امضا کردند تا چهره و شخصیت معاویه بیش از پیش برای مردم آشکار شود وحافظه ی سیاسی شان تقویت گردد. ایشان در توافقشان با معاویه بندهایی آورده بود که به مردم ثابت شود معاویه چگونه آدمیست. مردم کوفه بازی معاویه با خوارج را فراموش کرده بودند.
عدم توان ایستادگی در مسیر حق
با اینکه گرایشات باطل معاویه به کوفیان اثبات شده بود ولی آنها اراده ایستادگی در راه حقیقت و پرداخت هزینه آن را نداشتند.
در توضیح این مطلب باید گفت دشمن در دو حالت با ما کاری نخواهد داشت یا مثل خودش باشیم و یا تبدیل به یک قدرت بین المللی شویم. قدرتمندی ما در عرصه ی نظامی باعث شده تا امنیت ما در منطقه بحرانخیز خاورمیانه حفظ شود اما این باعث نمیشود که از جبهه های دیگر مورد هجوم قرار نگیریم. برای غلبه بر دشمن و ایستادگی برای حق باید در تمام عرصه ها قدرتمند بود، و برای رسیدن به این قدرت باید هزینه پرداخت کرد.
رفاهزدگی خواص
خواص رفاه زده دوران خلیفه ی دوم و سوم همان صحابهای بودند که پس از پیامبر با ارتزاق از بیت المال به رفاه رسیدند ودر زمان حضرت علی (ع) به خاطر قطع حقوقشان از بیت المال، به دشمنی با حضرت علی برخاستند.
به عنوان یک مثال تاریخی میتوان گفت زبیر جزو شش نفراز یاران مورد اطمینان حضرت علی، در گردهمایی که زمان انتخاب ابوبکر، در خانه ی حضرت زهرا (س) برگزار میشد، بود. او دو بار با ابوبکربرای برگرداندن خلافت به امام علی (ع) صحبت میکند و وی را متقاعد میسازد. اما دخالت عمر باعث میشود ابوبکر پشیمان شود.
اما بیبصیرتی، رفاهزدگی، مال حرام و فرزند ناخلف از این صحابی مورد اطمینان پیامبر و امام علی (ع) شخصی را میسازد که خودش در مقابل امام شمشیر کشید و پسرش در مقابل مختار که به عنوان خوانخواهی امام حسین قیام میکند.
اهمالکاری(تعلل) شیعیان کوفه
هر چند که ابن زیاد پس از رسیدن به حکومت، 12000 شیعه از جمله مختاررا، به زندان انداخت، اما این سوال مطرح است که چرا این شیعیان قبل از به زندان افتادن، مثل مسلم ابن عوسجه به شط نزدند و خود را به ولی زمانشان نرساندند.
دوقطبی شدن جامعه کوفه
جامعه کوفه دوقطبی شده بود: علوی و عثمانی و این دو قطب به شدت با یکدیگر منازعه داشته و اختلافات شدیدی در لایحههای مختلف جامعه وجود داشت و این به یک آسیب جدی برای وحدت مردم کوفه در مقابل دشمن تبدیل شدهبود.
در زمان کنونی نیز تاکید رهبری بر جلوگیری از دوقطبی شدن جامعه بعد از برجام به دلیل پیشگیری از وقوع اختلاف و از بین رفتن اتحاد در جامعه ماست.
سخت دلی بر اثر عهدشکنی
عهد شکنی مسلمین درباره ی غدیر، دلهایشان را سخت کرد و به فاصله ی چند سال بعد، فرزند پیامبر را به شهادت رساندند.این عهد شکنی باعث شد روی آرامش را نبینند و جامعه ی اسلامی تا سالها درگیر جنگ و خونریزی بین مسلمین بود.
امام سجاد برای برگرداندن آنها و نرم شدن دل هایشان، سنت اشک، برای امام حسین (ع) را ایجاد کرد.
اختلاف میان شیعیان
جامعه کوفه نماد اختلاف و تفرقه بود، غیر از اختلاف بین مسلمین در کوفه، شیعیان خاص هم با اینکه تعدادشان بسیار معدود بود، با یکدیگر اختلاف داشتند.
زمانی که مسلم فتوای جهاد داد، 4000 نفر دور کاخ ابن زیاد جمع شدند، در حالیکه تاریخ افراد داخل کاخ را 50 نفر اعلام کرده است. اما اختلاف بین شیعیان باعث شد که ایشان با این تعداد بالا نتوانند کاخ را تصاحب کنند که اگر چنین میشد، کار به کربلا نمیکشید و قشر خاکستری کوفه نیز که به دنبال منافع خود بودند با پیروزی مسلم و ورود امام به ایشان ملحق میشدند.
اما چنین اتفاقی رخ نداد؛ در بین شیعیان خاص، سلیمان صرد خزایی با مسلم اختلاف داشت، رفاعه با مختار، ابراهیم مالک با مختار، و تمام این اختلافات باعث شد نتوانند کنار امام زمانشان بایستند و از وی اطاعت کنند.
در زمان حال نیز وضع به این منوال است؛ یعنی یهودی صهیونیست، مسیحی اوانجلیست و مسلمان صهیونیست (تکفیری ) که یکدیگر را قبول ندارند، بر علیه شیعه متحد شدند، اما شیعیان امام زمان، در کنار هم هستند و دائما با یکدیگر اختلاف دارند.
قلع و قمع شیعه توسط حاکمان
این نکتهای بسیار مهم است که اگر دشمن بر کسی مسلط شود او را نابود میکند. قبل از شهادت مسلم، ابن زیاد جرات آسیب رساندن به هانی را نداشت اما پس از شهادت مسلم، هانی را نیز به شهادت رساند.
زمانی که مصعب به کاخ کوفه حمله کرد 7000 سرباز در کاخ بودند. مصعب ایشان را به تسلیم فرا خواند اما پس از تسلیم شدنشان، همه ی آنها را در یک روز گردن زد.
فرصت دادن به ابن الوقتها
به ابن الوقت ها نباید فرصت داد؛ کسانی که اگرفرصت بیابند، یک شبه کاری میکنند که یک مسیر صد ساله ویران گردد.
ابن زیاد با یک فرصت، جنگ تمام باخته را با 50 نفر تبدیل به بازی برده درمقابل 4000 نفر کرد.
شانتاژ رسانهای
اجازه شانتاژ رسانه ای به دشمن نباید داد.سطح سواد رسانهای مردم که بالا باشد، هرچه را بشنوند باور نکرده و بازی نمیخورند، خصوصا در بازیهای روانی. اما دشمن با استفاده از افراد ساده لوح به راحتی میتواند اوضاع سیاسی را تغییر دهد.این اتفاق در کوفه رخ داد و کوفیان تحت تاثیر بازی رسانهای ابن زیاد، از حمایت مسلم دست برداشتند.
استفاده ی حرام از بیتالمال
آخرین مورد، مراقب از مسیر های حرام و غیر قانونی درمصرف بیت المال است. دشمن و جریانات انحرافی از پول بیتالمال علیه جامعه اسلامی استفاده میکنند. جامعه کوفه نیز اینگونه بود، یعنی مردم به حرامخواری و استفاده نادرست از بیت المال عادت کردهبودند؛ از این رو باید گفت هر زمان که راه ارتزاق حرام برای مردم باز شود، داستان کوفه پیش خواهد آمد.
ادامه دارد...
منبع: مصاف
مقالات پیشین: