فلسفه و آثار قیام امام حسین (ع) در عاشورا - ثمره نهضت کربلا چه بود؟ ...
ثمره نهضت کربلا چه بود ؟
شهادت مظلومانه سید الشهدا و یارانش در کربلا،تأثیر بیدارگر و حرکت آفرین داشت و خونى تازه در رگهاى جامعه اسلامى دواند و جو نامطلوب را شکست و امتدادهاى آن حماسه،در طول تاریخ،جاودانه ماند.حتى در همان سفر اسارت اهل بیت نیز تأثیرات سیاسى این حادثه در اندیشههاى مردم آشکار شد.گروهى از اسرا را که به شام مىبردند، چون به تکریت رسیدند،مسیحیان آنجا در کلیساها جمع شدند و به نشان اندوه بر کشته شدن حسین«ع»،ناقوس نواختند و نگذاشتند آن سربازان وارد آنجا شوند.به شهر«لینا»نیز رسیدند.مردم آنجا همگى گرد آمدند و بر حسین و دودمانش سلام و درود فرستادند و امویان را لعن کردند و سربازان را از آنجا بیرون کردند.چون خبر یافتند که مردم «جهینه» هم جمع شدند تا با سربازان بجنگند وارد آن نشدند.به قلعه«کفر طاب»رفتند،به آنجا نیز راهشان ندادند.به حمس که وارد شدند،مردم تظاهرات کردند و شعار دادند:«اکفرا بعد ایمان و ضلالا بعد هدى؟»و با آنان درگیر شدند و تعدادى را کشتند.(1)
برخى از تأثیرات حماسه عاشورا از این قرار است:
1ـ قطع نفوذ دینى بنى امیه بر افکار مردم
2ـ احساس گناه و شرمسارى در جامعه،بخاطر یارى نکردن حق و کوتاهى در اداى تکلیف
3ـ فرو ریختن ترسها و رعبها از اقدام و قیام بر ضد ستم
4ـ رسوایى یزیدیان و حزب حاکم اموى
5ـ بیدارى روح مبارزه در مردم
6ـ تقویت و رشد انگیزههاى مبارزاتى انقلابیون
7ـ پدید آمدن مکتب جدید اخلاقى و انسانى(ارزشهاى نوین عاشورایى و حسینى)
8ـ پدید آمدن انقلابهاى متعدد با الهام از حماسه کربلا
9ـ الهام بخشى عاشورا به همه نهضتهاى رهایى بخش و حرکتهاى انقلابى تاریخ
10ـ تبدیل شدن«کربلا»به دانشگاه عشق و ایمان و جهاد و شهادت،براى نسلهاى انقلابى شیعه
11ـ به وجود آمدن پایگاه نیرومند و عمیق و گسترده تبلیغى و سازندگى در طول تاریخ،بر محور شخصیت و شهادت سید الشهدا«ع»
از نهضتهاى شیعى پس از عاشورا،مىتوان«انقلاب توابین»،«انقلاب مدینه»،«قیام مختار»،«قیام زید»،و...حرکتهاى دیگر را نام برد. تأثیر حماسه عاشورا را در انقلابهاى بزرگى که در طول تاریخ،بر ضد ستم انجام گرفته،چه در عراق و ایران و چه در کشورهاى دیگر،نباید از یاد برد.
«فرهنگ شهادت»و انگیزه جهاد و جانبازى که در انقلاب اسلامى ایران و هشت سال دفاع مقدس در جبههها جلوهگر بود،گوشهاى از این تأثیر پذیرى است.شعار«نهضت ما حسینیه،رهبر ما خمینیه»که در مبارزات ملت مسلمان ایران بر ضد طاغوت طنین افکن بود و نیز شور حسینى جبهههاى رزم ایران،گواه روشن تأثیر گذارى کربلا در قرنها پس از آن حماسه مقدس است.
یکى از نویسندگان محقق، نتایج نهضت کربلا را عبارت میداند از:
1ـ پیروزى مسأله اسلام و حفظ آن از نابودى
2ـ هزیمت امویان از عرصه فکرى مسلمین
3ـ شناخت اهل بیت بعنوان نمونههاى پیشوایى امت
4ـ تمرکز شیعه از بعد اعتقادى بر محور امامت
5ـ وحدت صفوف شیعه در جبهه مبارزه
6ـ ایجاد حس اجتماعى در مردم
7ـ شکوفایى موهبتهاى ادبى و پدید آمدن ادبیات عاشورایى
8ـ منابر وعظ و ارشاد،به عنوان وسیله آگاهانیدن مردم
9ـ تداوم انقلاب بصورت زمینه سازى نهضتهاى پس از عاشورا (2)
حادثه کربلا،گشاینده جبهه اعتراض علیه حکومت امویان و سپس عباسیان شد،چه به صورت فردى که روحهاى بزرگ را به عصیان و افشاگرى واداشت،و چه به شکل مبارزههاى گروهى و قیامهاى عمومى در شهرى خاص یا منطقهاى وسیع (3)
خون او تفسیر این اسرار کرد ملت خوابیده را بیدار کرد (4)
پى نوشت ها:
1- عاشورا فى الأدب العاملى المعاصر،ص 54 به نقل از منتخب طریحى و مقتل ابى مخنف.
2- براى تفصیل آن ر.ک:«حیاة الامام الحسین»،باقر شریف القرشى،ج 3،ص 436،(معطیات الثورة) .
3- در این زمینهها ر.ک:«الانتفاضات الشیعیه»،هاشم معروف الحسنى،«امامان و جنبشهاى مکتبى»،محمد تقى مدرسى.
4- کلیات اقبال لاهورى،ص .75
منبع: منتظر المهدی