شب زندهداری... البته از جنس اینترنتی! ...
پیامبر اکرم (ص): « مؤمن عاقل و چیز فهم و محتاط است »[۱] ...
«ای جامه به خود پیچیده، شب را جز اندکی بپاخیز، نیمی از شب را یا کمی از آن کم کن، یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تأمل بخوان»
در این روایت تعدادی از اوصاف مومن برشمرده شده است، کیس هوش خدایی و فطن هوش اکتسابی و حذر هم احتیاط در عمل است. این سه وصف نشاندهنده تدبیر مومن در عملکرد است تا فریب دامهای دنیا را نخورد و چونان مرغ هوشیاری جان خود از بند دنیا به سلامت براهند. در هر عصر و زمانی وسایلی برای اغفال مردم وجود دارد که آنها را از هدف اصلی از حیات بازدارد اما مومن بجهت هوش و ایمانش در دام این شعبدههای شیطانی نمیافتد.
در عصر ما وسایل ارتباط جمعی و فضاهای مجازی از جمله وسائل غفلتزا میباشند. البته باید تذکر داد که استفاده مثبت از این امکانات بسیار است اما نباید گرفتار شد و به تعبیر بهتر، اعتیاد پیدا کرد. متاسفانه ذخیره کردن رایگان مطالب از ساعت دو تا هشت صبح و همچنین سرعت بالای فضای مجازی در این ساعات سبب شده است که عدهای شبها تا به صبح بیدار باشند و مشغول به فضای مجازی باشند و اگر ساعتی اینترنت آنها قطع بشود گویی عزیزی را از دست دادهاند بخاطر شدت وابستگی به این فضای مجازی.
جدای از فضاهای مجازی متاسفانه بعضی از اپراتورهای تلفن نیز بر این قضیه دامن میزنند و با طرح هایی نسنجیده سبب بیدار ماندن بدون علت بعضی از جوانها میشوند. به عنوان مثال طرحهای مکالمه رایگان بعد از پنج دقیقه از یک شب تا...! چون شرکت های ارتباطی در پی سود و منفعت خویش هستند... واقعا مسئولین محترم مخابراتی کشور فکر نمیکنند که برای این طرحها مفاسد زیادی وجود دارد و جدای از تشدید بعضی از روابط، سبب بیداری بدون علت بعضی از جوانان میشود. این بیداریها جدای از اثرات کوتاه مدت که کمبود بازدهی عملکرد شخص در طول روز هست، دارای اثرات و پیامدهای ناگواری در بلندمدت خواهد بود که یکی از این عوارض کم شدن عمر انسان است.
در دین مقدس اسلام شبزندهداری بسیار تاکید شده است و در آیاتی از قرآن نیز به ان اشاره شده است: «یا ایها المزمل، قم الیل الا قلیلا، نصفه او انقص منه قلیلا، او زد علیه و رتل القرآن ترتیلا؛ ای جامه به خود پیچیده، شب را جز اندکی بپاخیز، نیمی از شب را یا کمی از آن کم کن، یا بر نصف آن بیفزا، و قرآن را با دقت و تأمل بخوان».[۲]
در روایتی امام صادق علیه السلام فرمودند:«خداوند به موسی علیه السلام وحی فرمود:
«آن کس که گمان برد مرا دوست دارد اما چون شب فرا رسد چشم از عبادت من فرو بندد، دروغ می گوید. مگر نه این است که هر دلداده ای دوست دارد با دلدار خود خلوت کند؟! هان! ای پسر عمران، چون شب شود من متوجه دوستداران خود شوم ودیده دلشان را بگشایم وکیفرم را در برابر چشمانشان مجسم کنم و با من گفتگو کنند چنان که گویی مرا می بینند ودر حضور خودم با من سخن می گویند.»»[۳]
با توجه به این آیات و روایات و مستندات عقلی دیگر شب زندهداری یکی از بهترین اعمال یک بنده است که برای رضایت پرودگار از خواب خویش میگذرد و در دل شب که همه چشمها در خواب است چشم او بیدار و گریان از خوف پرودگار است. اما باید توجه کرد که جز برای مواردی محدود و شبهای مخصوص اولیا دین هم همه ساعت شب را بیدار نبودند مثلا در شب قدر تمام شب را تا به صبح بیدار میماندند ولی در سایر شبها مدتی از شب را برای استراحت کردن قرار میدادند تا بدن که مرکب روح است توانی برای عبادت داشته باشد. به عنوان مثال در احوالات پیامبر اکرم وارد شده است که ایشان پس از نیمه شب از خواب برخاستند و به مناجات و راز و نیاز و انجام بخشی از نماز شب می پرداختند. سپس مجددا دقایقی به استراحت می پرداختند و دوباره از خواب برخاستند و به راز و نیاز و انجام بخش دیگری از نماز شب می پرداختند، و به همین ترتیب چند بار تا اذان صبح ، پس از استراحت هایی کوتاه ، بر می خاستند و به عبادت می پرداختند.
موارد استثنا در بیداری شب از منظر دین را براساس روایتی از پیامبر خدمت شما توضیح میدهیم. در حدیثى از رسول خدا «صلّى اللَّه علیه و آله» آمده است: «بیدار ماندن در شب (شایسته) نیست، مگر در سه مورد: تلاوت قرآن(عبادت)، تحصیل علم و زفاف».[۴] البته در قسم اول بیداری یعنی عبادت خدا میتوان به موارد زیادی اشاره کرد مانند سربازی که در مرزهای کشور اسلامی به خاطر حفظ امنیت وطن تا به صبح پست میدهد و این عمل خویش را برای رضای خداوند انجام میدهد این عمل او مصداق شبزندهداری در راه خدا میباشد. اما خوب است بدانیم که حتی شبزندهداری برای تجارت و کار ناپسند است و کراهت دارد.
با توجه به مطالبی که گذشت عزیزان شبزندهدار اینترنتی متوجه باشند که حتی اگر بیداری آنها و جستجو در سایتها و چت کردن و... سر از حرام در نیاورد لااقل کراهت دارد و امر ناپسندی از منظر دین میباشد. از خدا بخواهیم همانطوری که بیداری و بودن در فضای مجازی برای ما شیرین است، مناجات و دعا و ذکر نیمه شب نیز برای ما حلاوت و لذت داشته باشد. آمین
پینوشتها:
[۱] دعوات راوندی، ص ۳۹.
[۲] سوره مزمل، آیات ۱ و ۲.
[۳] میزان الحکمه ج۲ ص ۴۴۲.
[۴] وسائل الشیعة ج۲۰، ص۹۲-۹۳.
منبع: ولایت نت