« درختکاری در بهشت » - بمناسبت روز درختکاری ...
اسلام دین دنیا برای آخرت است. دنیا زیباست و باید زیبا باشد پس آخرت نیز باید زیبا باشد.
یکی از زیبایی های دنیا طبیعت است. طبیعت، از زمین و آسمان و هر آنچه در آنهاست! زیبایی زمین در تنوع آن است. سرسبزی زمین، نمود اصلی طراوت و زیبایی آن است. درختان، نقش بسیار ویژه ای در طراوت و زیبایی زمین دارند. اکنون می‌خواهیم به ارزش درختان نظر کنیم...!
ارزش مادّی درخت
از لحاظ علمی درختان باعث تولید اکسیژن و رفع آلودگی هوا می‌شوند. همان مشکلی که یکی از بحران های اساسی شهرهای بزرگ دنیاست.درختان به عنوان یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های کشورها استفاده‌های گوناگونی دارند؛ مثلا میوه، سایه، چوب و... حتّی داروهای زیادی از بسیاری از درختان برای درمان بیماری‌ها به دست آورده میشود. پس؛ از لحاظ ظاهری و علمی درختان نعمت هستند. عقل انسان شکر نعمت‌ها را لازم می‌داند.
یکی از راه‌های شکر نعمت‌ها حفظ و مواظبت آنهاست. قرآن کریم می‌فرماید:« لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزیدَنَّکُم [ابراهیم/۷] اگر شکرگزارى کنید، (نعمت خود را) بر شما خواهم افزود». اگر از درختان که یکی از نعمت‌های خداوند متعال هستند مواظبت کنیم زیبایی طبیعت هر روز بهتر و بیشتر نمایان خواهد شد.
تسبیحی ماندگار
درختان به عنوان قسمتی از مخلوقات، ملک خدایند. قرآن کریم می‌فرماید: « یُسَبِّحُ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْض [جمعه/۱] آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است همواره تسبیح خدا مىگویند». ما تسبیح و فهم و شعور درختان و دیگر موجودات را نمی‌فهمیم. « تُسَبِّحُ لَهُ السَّماواتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فیهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلاَّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لکِنْ لا تَفْقَهُونَ تَسْبیحَهُم [اسراء/۴۴]
آسمانهاى هفتگانه و زمین و کسانى که در آنها هستند، همه تسبیح او مىگویند و هر موجودى، تسبیح و حمد او مىگوید ولى شما تسبیح آنها را نمىفهمید».
درختان با توجه به اینکه باعث سود رساندن به دیگران و حفظ طبیعت می‌شوند، مصداق کمک به دیگران و صدقه جاریه هستند. از این جهت نبیّ اکرم حضرت محمّد (صلّی الله علیه و آله) فرمودند:« ما مِن مُسلِمٍ یَزرَعُ زَرعا أو یَغرِسُ غَرسا فَیَأکُلُ مِنهُ طَیرٌ أو إنسانٌ أو بَهِیمَةٌ إلاّ کانَت لَهُ بِهِ صَدَقَةٌ [۱] هر مسلمانى بذرى بیفشاند یا نهالى بنشاند و از حاصل آن بذر و نهال پرنده اى یا انسانى یا چرنده اى بخورد ، آن براى او صدقه محسوب شد».
اهمّیّت کاشت درخت
طبق منطق اسلام هر نعمتی که قابلیّت استفاده و زیاد شدن داشته باشد باید نهایت استفاده را در شکوفایی و پرورش و رشد آن کرد. به همین جهت سفارش زیادی در دین اسلام نسبت به تربیت شده است. فرزندان نیز همانند نهال‌هایی هستند که باید به خوبی پرورش داده شوند تا در آینده دیگران از وجود آنها استفاده کنند. درختان نیز قابلیت رشد و پرورش را دارند از این جهت کاشت و نگهداری درخت اهمیّت ویژه‌ای دارد لذا ضرب المثلی معروف شده که: « دیگران کاشتند و ما خوردیم، ما بکاریم تا دیگران بخورند». اکنون به روایتی در مورد اهمیّت کاشت درخت توجّه فرمایید. پیامبر اکرم(صلّی الله علیه و آله) فرمودند:« إن قامَتِ السَّاعةُ و فی یَدِ أحَدِکُم فَسِیلَةٌ ، فإنِ استَطاعَ أن لا یَقومَ حتّى یَغرِسَها فَلْیَغرِسْها [۲]
اگر قیامت فرا رسد و در دست یکى از شما نهالى باشد ، چنانچه بتواند، برنخیزد تا آن نهال را بکارد، این کار را بکند!» یعنی به قدری کاشت نهال و جلوگیری از هدر رفتن آن مورد تاکید است که حتّی در زمان قیامت که هیچ کسی توجهی به چیزی ندارد نباید از آن غافل شد چه برسد در این دنیا!
درخت، نماد اجر و ثواب عبادات
قرآن کریم برای ترسیم بهشت در چشم ما، بارها از درختانی که از زیر آنها نهرها جاری هستند یاد کرده است. خود این مطلب نشان‌دهنده برکت و ارزش درخت است(به خصوص درختان میوه). مثلا می‌فرماید:« وَ بَشِّرِ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهار [بقره/۲۵]
به کسانى که ایمان آورده، و کارهاى شایسته انجام دادهاند، بشارت ده که باغهایى از بهشت براى آنهاست که نهرها از زیر درختانش جاریست». جالب‌تر اینکه؛ روایاتی از اهل بیت(علیهم السلام) نقل شده است که ثواب ذکر را کاشت درخت در بهشت قرارداده است.
در این جا به دو مورد از این روایات اشاره می‌کنیم. از پیامبر اکرم (صلوات الله علیه) نقل شده است که فرمودند:« لَیْلَةَ أُسْرِیَ بِی مَرَّ بِی إِبْرَاهِیمُ علیه السلام فَقَالَ مُرْ أُمَّتَکَ أَنْ یُکْثِرُوا مِنْ غَرْسِ الْجَنَّةِ فَإِنَّ أَرْضَهَا وَاسِعَةٌ وَ تُرْبَتَهَا طَیِّبَةٌ قُلْتُ وَ مَا غَرْسُ الْجَنَّةِ قَالَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ [۳]
در شب معراج حضرت ابراهیم علیه السلام را دیدم که به من گفتند:« به امّت خودت بگو که در بهشت زیاد درخت بکارند زیرا زمین بهشت وسیع و خاکش پاکیزه است» گفتم:« درختکاری در بهشت چگونه است؟» گفت:« لاحول و لا قوّة الّا بالله»».
همچنین از معصومین(علیهم السلام) نقل شده است که فرمودند:« قَالَ وَ عَنْهُمْ (علیهم السلام): « إِنَّ فِی الْجَنَّةِ قِیعَاناً فَإِذَا أَخَذَ الذَّاکِرُ فِی الذِّکْرِ أَخَذَتِ الْمَلَائِکَةُ فِی غَرْسِ الْأَشْجَارِ فَرُبَّمَا وَقَفَ بَعْضُ الْمَلَائِکَةِ فَیُقَالُ لَهُ لِمَ وَقَفْتَ فَیَقُولُ إِنَّ صَاحِبِی قَدْ فَتَرَ یَعْنِی عَنِ الذِّکْرِ[۴] در بهشت، سرزمینهایى است که وقتى ذاکر، ذکرش را شروع مىکند، ملائکه شروع به کاشتن درخت مىکنند، گاهى اوقات، ملکى از درختکارى باز مىایستد، به او گفته میشود: چرا ایستادى؟ مىگوید: رفیق من درنگ کرد، یعنى از "ذکر"گفتن درنگ نمود».
از این دو روایت و نیز روایات دیگر استفاده میشود که همانطور که طبق فرموده خداوند:« أَلا بِذِکْرِاللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوب [رعد/۲۸] آگاه باشید، تنها با یاد خدا دلها آرامش مىیابد!» اثر دنیایی ذکر، آرامش و طراوت است، پاداش و اجر اخروی آن نیز درخت بهشتی و باغ بهشتی است که باعث آرامش و شعف او در آن دنیا خواهد بود. میشود نتیجه گرفت که، اثر درخت در این دنیا نیز، آرامش و نشاط روحی است. هر چه فضای زندگی بشر پُردرخت باشد انسان‌ها روحیه و نشاط بیشتری خواهند داشت.
از کل مباحث مطرح شده درباره ارزش مادی و معنوی و نیز اهمیّت درختکاری مطرح شد نتیجه می‌گیریم که درختان موجودات زنده، تسبیح‌گو و پربرکتی هستند که همانطور که در دنیا باعث نشاط و زیبایی طبیعت می‌شوند در آخرت نیز منزل‌گاه، مأوی و باعث لذّت مومنان می‌شوند و توجّه به این مطلب، وظیفه ما را در قبال کاشت و نگهداری و ترویج سنّت حسنه درختکاری بیشتر می‌کند.
__________________
پی‌نوشت:
[۱] الحیاة، ج۵، ص۵۰۷، ترجمه احمد آرام
[۲] نهج الفصاحه، ص۲۶۷
[۳] بحار الانوار، ج۸، ص۱۴۹
[۴] وسائل الشیعة، ج۷، ص،۱۵۲
منبع: ولایت نت
